Lees ook de update over het vangen van Aziatische hoornaars: hier.
De Aziatische hoornaar krijgt pas echt trek in verse bijen en bijenlarven wanneer het hoog zomer is. Nu dus.
De hoornaars hangen in groepjes voor de bijenkast en vallen de honingbijen die in en uit willen vliegen aan. Als het bijenvolk veel bijen heeft verloren krijgen de hoornaars de kans om de kast binnen te dringen en de larven ook op te eten.
De Aziatische hoornaar, latijnse naam: vespa velutina, is oorspronkelijk afkomstig uit Zuidoost-Azië. In 2004 zijn de eerste exemplaren in Frankrijk gearriveerd met een scheepslading bonsai-boompjes. Al snel verspreidde de exoot zich over het Europese continent. Je herkent haar aan het zwarte lijf met een gele band en de gele poten. In gedrag verschilt ze niet veel van de Europese hoornaar (vespa crabro). Het is ook een grote wesp soort, waarvan alleen de koningin overwintert. In het voorjaar start zij een kolonie. Hoornaars bouwen grote nesten, meestal buiten bebouwde kom, en leven van (rot) fruit, nectar, boomsappen, larven en insecten. Honingbijen kunnen de Europese hoornaars wel aan, maar de Aziatische hoornaar niet. Waardoor deze dames ware slachtpartijen kunnen houden in bijenvolken.
Hoe bescherm je de honingbijen tegen de Aziatische hoornaar?
• Meld het direct als je een hoornaar nest heb gezien. In Portugal heb je daar een speciaal meldpunt voor www.stopvespa.pt en een pdf met instructies.
Wij hadden zelf wat moeite om waarnemingen te melden via deze portal; je kunt het ook doorgeven bij het gemeentehuis of bij de lokale bijenhoudersvereniging. Alle lidstaten van de Europese Unie zijn verplicht om de Aziatische hoornaar te bestrijden. Dus na melding wordt het nest, gedurende de nacht, met een telescopische vlammenwerper uitgebrand.
• Hier in Portugal beschermen sommige imkers hun bijenvolken tegen de hoornaar met een elektrisch hekwerkje, die ze harp noemen. Daar vliegen de bijen doorheen maar de hoornaar raakt de draden en wordt dan geëlektrocuteerd.
• Daarnaast kan je de vliegopening van de bijenkasten klein houden, zodat de hoornaar niet naar binnen kan. Je kunt ook een korfje van gaas om de opening maken, zodat de honingbijen wel de vliegplank kunnen bereiken en de hoornaars niet.
• Verf de bijenkasten niet geel, geel trekt hoornaars aan. (Dit helpt niet 100%, omdat ze zich vooral oriënteren op hun reukzin, die heel sterk is.)
aanvulling sept 2020: Toevallig heb ik deze week mijn bijenvolk omgehangen in een schone kast. Deze heeft een donkerblauwe vliegplank en het lijkt er op dat de hoornaars moeite hebben om de plank te vinden. Er zijn er in ieder geval minder dan de dagen hiervoor.
• Neem kippen en laat ze vrij lopen rond de bijenkasten. Kippen zijn goede hoornaar-vangers, vooral kippen van het Janzé ras schijnen dit goed te kunnen.
• Hang hoornaar-vallen op. In het vroege voorjaar is de kans groot dat je daarmee de overwinterde koninginnen doodt. Die kunnen dan geen nest meer starten waar later honderden hoornaars uit voortkomen. Later in het jaar helpt het om ze in ieder geval weg te lokken van de bijenkasten en de hoeveelheid bijen die ze doden te reduceren.
Het schijnt te helpen de vallen geel te schilderen, zodat ze meer hoornaars aantrekken.
Een hoornaar-val zelf maken
Zoals ik schreef in een eerdere post, kregen we van Mónica, de lokale imker-adviseur, een aantal vallen mee. Ze zijn heel simpel om te maken. Je hebt alleen twee petflessen, een stukje ijzerdraad, een nietmachine, een schaar, een mesje en boormachine nodig en 10 minuten tijd. In deze video laat ik zien hoe je het doet:
Vullen 
voorjaarscocktail 
zomercocktail
En dit drankje doe je in de hoornaar-val:
Van februari tot en met juni vul je de hoornaar-val met appelsap óf met de volgende cocktail:
– 1 liter witte wijn
– 0,5 liter bier
– 0,2 grenadinesiroop
– een shotje sterke drank
Van juli tot en met september gebruik je deze cocktail:
– 1 liter water
– 200 gram suiker
– 12 gram bakkersgist (droog)
Update sept 2020: Eerlijk gezegd zijn we niet onder de indruk van de hoeveelheid hoornaars die we met de zomercocktail vangen. Het lijkt een paar dagen te duren, voordat de hoornaars er naar toe getrokken worden. Maar dan heb je er ook al een heleboel nachtvlinders en vliegen mee gevangen.
Eén van onze lezers zei dat hij meer succes had met vlees. Dat eten wij bijna niet. Ik heb het geprobeerd met wat rundergehakt, maar werkte ook niet goed.
Gisteren zag ik nog een alternatief op youtube om juist een bodempje water met 3 soeplepels honing te mengen. De val zat in 1 dag helemaal vol. Dat ga ik nu maar eens proberen. Ondertussen meppen we de hoornaars ook dood met onze eigen gemaakte hoornaar-klapper.
Handige Portugese woorden:
| Aziatische hoornaar | Vespa Velutina/ Vespa Asiática |
| doden | matar |
| nest | ninho |
| koningin | rainha |
| vernietigen | destruir |
| geel | amarela |
| val | armadilha |
| grenadine | groselha |
| bier | cerveja |
| witte wijn | vinho branco |
| appelsap | sumo de maçã |
| suiker | açucar |
| bakkersgist | fermento padeiro |
| vangen | apanhar |
Wat een creeps! Zijn ze ook gevaarlijk voor mensen?
Net als de Europese hoornaar lusten ze geen mensenvlees. Maar als je ze belaagd, dan zullen ze zich zeker verdedigen door je te steken. (daar gaan ze net als wespen niet dood aan) Een hoornaar-steek is heel pijnlijk. En als je door een groep hoornaars meerdere malen gestoken wordt, dan kan het levensgevaarlijk worden.
en? hoe werkte het mengsel van honing en water? Inmiddels al een goede manier/ goede cocktail gevonden?
Beste Lineke, dank voor je reactie. Dat mengsel met honing en water werkte niet bijzonder veel beter dan de andere cocktails. En toen de blaadjes van de bomen waren gevallen in de winter, werd duidelijk waarom. We hadden meer dan 20 nesten met de aziatische hoornaars in onze directe omgeving! Wij en al onze buren zijn volken kwijt geraakt. Dweilen met de kraan open…
Er zijn wat nesten geruimd, maar de bestrijders konden niet bij alle nesten. Dus we gaan het dit jaar weer zien.
20!!! Bizar!! Wij wilden nog even wachten met bijen houden tot we gesetteld zijn, maar de bijen dachten daar anders over. Gister vond een zwerm onze bijenkasten in de schuur en ze hebben hun intrek genomen. Dus we gaan de uitdaging met hoornaar maar aan.
Oh, dat is prachtig Lineke, de bijen hebben besloten voor jullie.
Gewoon accepteren en straks aan het einde van de zomer/najaar de openingen klein houden zodat de hoornaars niet de kast in kunnen.
Boa sorte!
Beste vrienden imkers,
Ik gebruik een plastic fles van 5 liter; ik snijd de kop eraf en plaats hem ondersteboven (zonder schroefdop uiteraard) terug op de fles, zodat het een soort trechter wordt. De fles vul ik met één glas witte wijn, één glas blond bier en één glas witte kristalsuiker. Mengen maar en op een goeie plaats op de grond zetten. Makkelijk want 5 liter flessen staan stevig en vallen niet zomaar om, ook niet bij onweer. Drie vallen gezet. Na tien dagen (midden augustus 2022) had ik meer dan 300 hoornaars gevangen, waarvan 45% Aziatische hoornaars. Regelmatig verversen, zeker na regenval. Hoornaars hebben suiker nodig als brandstof om te vliegen, ze roven bijen die als voeding dienen voor hun larven in het nest.
De hoornaar-koninginnen komen (na hun winterslaap , begin maart) naar buiten om hun nest (1ste en 2de) op te zetten.
Vanaf juni tot en met september zijn de hoornaar-werksters massaal actief, tegen halfweg oktober zijn de werksters allemaal dood en hebben ze met één nest wel enkele tientallen nieuwe koninginnen grootgebracht.
Die nieuwe hoornaar-koninginnen gaan vanaf oktober tot einde november op zoek naar eender welk holletje om te overwinteren. Dat wil zeggen dat deze koninginnen suiker nodig hebben om te vliegen/te zoeken en om te overwinteren.
Dus de vallen reeds opstellen begin maart tot einde november. De Hoornaars die je vangt in de maanden maart april mei en in het najaar oktober, november, zijn voor 80% allemaal koninginnen. En één gevangen hoornaar-koningin is gelijk aan 2.000 werksters-hoornaars.
Veel succes.
Ronn
Geregistreerd Imker (Indre – Frankrijk).
Geweldig Ronn, dank voor het delen van jouw succes-recept voor de vallen.
Ik ga het ook vertalen voor de engelstalige lezers!