voorjaarscontrole

Terwijl er in Nederland lekker geschaatst werd, hadden wij afgelopen weekend ons eerste lenteweer. Met 15˚ C was het heerlijk buitenspelen in de tuin en de bijen dachten er hetzelfde over. Dat vrolijke gezoem op die eerste lentedagen, vind ik één van de leukste dingen van bijenhouden. En eerlijk gezegd was ik dit jaar erg opgelucht toen ik onze bijtjes zoemend buiten zag.

Rovers

In oktober maakte ik me al zorgen of ons bijenvolk deze winter zou gaan overleven. Tot die maand was het heel goed gegaan met het volk. Het was in de zomer flink gegroeid en de varroabestrijding met de thymovar ging ook goed. Maar eind september was opeens wel héél druk bij de bijenkast. Te druk, naar mijn idee. Er hingen veel bijen voor de opening, en ze leken wel gestrest. Ik had ze net daarvoor bijgevoerd om ze te helpen een wintervoorraad aan te leggen. En opeens snapte ik het: Ze werden beroofd!
In Nederland hadden we dit gedrag ook al eens gezien bij onze bijenvolken. We zagen dat de sterke volken naar binnendrongen bij een zwakker volk om de voorraad te plunderen. Zwakkere volken zijn vaak wat kleiner en hebben daardoor minder bijen om de openingen goed te bewaken. Het verschil is dat we nu maar 1 volk in onze tuin hebben staan, dus dit moeten rovers van de buren zijn!

Roverij stoppen

Roverij wil je zo snel mogelijk stoppen, want er wordt vaak bij gevochten wordt en dat geeft de bijen veel stress. Je ziet de bijen rollend met elkaar uit de kast komen. Uiteindelijk geeft het zwakke volk de strijd op en is binnen de kortste keren al het voer uit de kast weggeroofd. En dat zou het einde betekenen van het volk. Dat wilde ik natuurlijk niet.

Roverij is alleen heel moeilijk te stoppen, maar ik heb het wel geprobeerd: Ten eerste maakte ik de vliegopening van de kast heel klein. Met twee halve wasknijpers blokkeerde ik de opening, zodat er nog maar 1 bij tegelijkertijd naar binnen of naar buiten kon. Zo kon het volk beter haar opening beschermen tegen rovers.
Tijdens drie regenachtige dagen sloot ik de kast helemaal en voerde ik mijn volk een beetje bij.
Op deze manier dwing je de rovers op zoek te gaan naar een andere bron van voer. En hopelijk ‘vergeten’ ze daarmee de route naar het beroofde volk.
Het leek te helpen, de dagen erna werd het weer rustiger bij de kast.

Nog meer aanvallers

Helaas werd ons volkje in die maand niet alleen bestookt door andere honingbijen, maar ook door de Aziatische hoornaars. Al met al, werd ik er als imker een beetje moedeloos van. Tegen Nuno zei ik, ik laat het los. Ik kan de rovers en de Aziatische hoornaars niet allemaal tegenhouden. Als ons volkje het niet redt, dan is het zo. Dan trek ik de conclusie dat de omstandigheden om bijen te houden, hier niet goed genoeg zijn.

Winterweer

In de winter zagen we de bijen niet. De maanden december en januari waren heel nat en koud. Het was deze winter kouder dan anders, met zelfs een beetje sneeuw en veel nachtvorst. Die arme bijtjes, dacht ik alsmaar, met zo weinig voer en met zo weinig bijen duurt de winter dit jaar wel erg lang voor ze. Op de eerste dag in januari met een temperatuur van boven de 8˚ C, hoopte ik de eerste bij te zien. Maar niks… Ik keek eens goed bij de kast en legde mijn oor er tegenaan om een teken van leven te horen. Ik hoorde wel iets, maar de opening leek verstopt. Ik haalde het een beetje open en zag alleen maar dode bijen liggen. Met een pannenkoekmes haalde ik wel twee handen dode bijen van de bodem!
Waarschijnlijk zat de wintertros, die het volk vormt om zich warm te houden, niet dicht genoeg bij het voer. Misschien dat er daarom in één keer veel winterbijen* waren doodgegaan. Te veel, voor de overgebleven bijen om tussendoor op te ruimen. Zo was de boel verstopt geraakt. Gelukkig was ik er op tijd bij en zag ik daarna wat bijen vliegen.

Het voorjaar tegemoet

En dit weekend werd er dus vrolijk gezoemd in de tuin. Ik kon het niet laten om een kijkje te nemen in de kast. En tot mijn verbazing zag het er beter uit dan ik verwachtte. Er zaten nog vrij veel bijen in de kast, er was nog voer en de koningin heeft al eitjes gelegd. De eerste zomerbijen* zullen over een paar weken uit hun celletjes komen.
Dat gaf me als imker weer een beetje hoop. Tot dusver gaat het bijenhouden hier in Portugal niet gemakkelijk. Dat heeft er ongetwijfeld mee te maken, dat ik nog maar 5 jaar imkerervaring had in Nederland, maar ook dat de omstandigheden hier in Portugal net weer anders zijn.
Wij zijn nog steeds aan het ontdekken en aan het leren hoe de seizoenen hier verlopen. Nuno merkt hetzelfde in de tuin. De grond is hier anders, de weersomstandigheden zijn hier anders en de begroeiing gedraagt hier zich anders dan wij verwachten en inschatten. En dan loop je snel constant achter de feiten aan.
De bijen mogen me dit jaar weer veel leren. En hopelijk weet ik ze dan op de goede manier te ondersteunen, waardoor ze kunnen aansterken en ons dit jaar honing kunnen geven. Al is het maar 1 klein potje…

*winterbijen zijn bijen die het volk door de winter helpen. Ze leven in tegenstelling tot de zomerbijen veel langer (±5 maanden). Want zij hoeven minder honingraat te bouwen, bijenlarfjes te verzorgen en minder voedsel te halen, omdat dat in de winter niet kan. Als de temperatuur buiten zakt onder de 8˚ C, vormen de winterbijen in de kast met elkaar een bolvormige kluit. Dit noemen we een wintertros. In het midden van de tros blijft het warm genoeg voor de bijen om te overleven en als er larfjes zijn om die warm te houden.

een nuttige link voor het houden van bijen in Portugal:
handleiding van de Portugese bijenhoudersvereniging: manual-de-apicultura

Portugese woorden voor de imker

share: